Enerji verimliliğinin en temel özelliği enerji miktarını azaltmaya yöneliktir. Örneğin, bir evin yalıtılmasında , bir binanın sıcaklığa ulaşması ve korumanması için daha az ısıtmaya veya soğutmaya enerjisi kullanmasına izin vermesidir. LED aydınlatma, floresan aydınlatma veya doğal ışık için tavan pencerelerinin kullanılması, geleneksel akkor ampullerin kullanımına kıyasla aynı aydınlatma seviyesine ulaşmak için gereken enerji miktarını azaltılmasıdır. Enerji verimliliğindeki iyileşmeler genellikle daha verimli bir teknoloji veya üretim süreci benimsenmiş veya enerji kayıplarını azaltmak için yaygın olarak kabul edilen yöntemlerin uygulanmasıyla elde edilmesidir.
Enerji tasarrufu, enerjiyi daha verimli kullanmanın yanında, insanların davranışları yoluyla enerji tüketimini azaltmak için aktif çabalar dâhil etmesi açısından enerji verimliliğinde önemli bir rol oynamaktadır. Verimlilik artışı olmadan tasarrufa örnek verilecek olursa kışın bir odayı daha az ısıtmak, daha az araba kullanmak, kurutucu kullanmak yerine çamaşırlarınızı asarak kurutmak veya bir bilgisayarda enerji tasarrufu modlarını etkinleştirmek verilebilir. Diğer tanımlarda olduğu gibi, verimli enerji kullanımı ve enerji tasarrufu arasındaki sınır belirsiz olabilir, ancak her ikisi de çevresel ve ekonomik açıdan önemlidir. Bu özellikle eylemlerin fosil yakıt tasarrufuna yönelik olması durumunda geçerlidir. Enerji tasarrufu, politika programlarının, teknolojik gelişimin ve davranış değişikliğinin el ele gitmesini gerektiren bir sorundur. Yerel, bölgesel veya ulusal düzeydeki hükûmet veya sivil toplum kuruluşları gibi birçok enerji aracı kuruluşu, bu zorluğu gidermek için genellikle kamu tarafından finanse edilen programlar veya projeler üzerinde çalışmaktadır. Psikologlar aynı zamanda enerji tasarrufu konusuyla da uğraştılar ve teknolojik ve politika hususlarını dikkate alırken enerji tüketimini azaltmak için insanların davranışlarını gerçekleştirmek için de yönergeler sunmuşlardır.
Ulusal Yenilenebilir Enerji Laboratuvarı, enerji verimliliği için yararlı olan uygulamaların kapsamlı listesini tutmaktadır.